نويسنده كتاب «غرب و قوميت» موضوع اين اثر را اثبات خودمحوربيني غربيان دانست و گفت: نگاه قوميتمدارانه غرب به شرق، ريشه در تاريخ كهن آن مرز و بوم و آغاز دوران رنسانس دارد و هرودوت، تاريخنگار نامي يونان باستان، از طلايهداران اين تفكر به شمار ميآيد._
وي با اشاره به تقويت اين ديدگاه از آغاز رنسانس به عنوان شروع تمدن غرب اظهار داشت: هنگامي كه جامعهاي صاحب انديشه، تمدن و رفاه ميشود، براي يافتن پاسخ اين سوال كه «چرا ساير ملل به اين حد از پيشرفت دست نيافتهاند» ميكوشد تحليلي عقلاني ارايه دهد و به اين ترتيب تفكرات خودمحورانه و نژادپرستانه را مطرح ميكند و اينگونه است كه انديشمنداني نظير هگل به برتر آفريده شدن قومها از سوي خداوند معتقد ميشوند.
نويسنده كتاب «انديشه و سياست» افزود: اروپاييان تنها به تمدن پس از رنسانس بسنده نميكنند و تمدن يونان را نيز از آن خود ميدانند. آنان با تأكيد بر انديشههاي قومگرايانه در پي القاي اين مطلباند كه داراي نژادي برترند و بديهي است كه اين مفهوم در نهايت به تحقير و ناديده انگاشتن ديگر جوامع ميانجامد.
وي با بيان اين كه «نظريات نژادپرستانه به حيطه انديشههاي نظري و فلسفي و حتي علوم تجربي در غرب نيز راه پيدا كردهاند» گفت: نژادگرايي پا را از آراي فيسوفاني نظير هگل و زيگفريد فراتر نهاد و در نظريه معروف مونتسكيو مربوط به تأثير محيط جغرافيايي بر اقوام و همچنين در آراي برخي چهرهشناسان نيز بروز پيدا ميكند و به اين ترتيب در فلسفه سياسي غرب نيز خود را مينماياند.
راسخي موضوع كتاب خود را بررسي نگاه قوميتمدارانه غرب به شرق و نه تبعيض نژادهاي موجود در درون جوامع اروپايي دانست و گفت: يكي ديگر از دلايل گرايشهاي نژادي در غرب را ميتوان در وطن پرستي افراطگرايانه برخي از انديشمندان جستوجو كرد. ناسيوناليسم از نوع افراطي آن سبب بروز خودمحوربيني در آراي نظري برخي متفكران و فيلسوفان غربي شده است.
پديدآورنده كتاب «شريعتي، از شك تا يقين، مجموعه مقالات» با اشاره به بررسي سفرنامهها در كتاب خود گفت: سفرنامهها اهميت زيادي در شكلگيري آرا و نظريات انديشهوران غربي درباره شرق داشته و دستمايههايي براي تئوريهاي نظري و فلسفي قرار گرفتهاند، زيرا بسياري از فيلسوفان و انديشوران غربي بر پايه يافتههاي اين آثار به اظهار نظر درباره شرق پرداختهاند.
وي با اشاره به بررسي چهارده سفرنامه از آثار افرادي نظير «شاردن»، «استانلي» و «جيمز موريه» در كتاب خود گفت: بيشتر اين سفرنامهها مربوط به پس از دوران صفويه و كشور ايران است. در سيصد سال گذشته مستشرقين بسياري بهويژه از كشورهاي فرانسه و پرتغال به ايران سفر كردهاند كه اين سفرها در زمان قاجار به اوج خود رسيدند.
راسخي ادامه داد: موضوعي كه در بيشتر اين سفرنامهها مشهود است، تعميم خصوصيات جزيي و گاهي ناپسند برخي اقوام ايران به تمامي ايرانيان است. همچنين پارادوكسهاي موجود در برخي سفرنامهها نيز نشان از عدم صحت اظهار نظرهاي نويسندگان آن دارد.
وي افزود: انگيزه اصلي تأليف اين كتاب بررسي ديدگاههاي خودمحوربينانه غربيان به طور مستقل و نه تنها در مقالات پراكنده بود، زيرا تاكنون اثري كه بهطور رسمي به واكاوي اين موضوع بپردازد، نوشته نشده است و در صورت تأليف نيز تنها سفرنامهها بررسي شدهاند.
او ادامه داد: اين اثر ابتدا كلياتي نظير معناي لغوي و اصطلاحي نژاد را از نظر ميگذراند و سپس به تبيين نظريه نژادگرايي و استدلال نژادگرايان در فرايند انديشه و همچنين سير تاريخي آن در غرب ميپردازد. بخش ديگر اين كتاب به آراي نظري فلسفي اختصاص دارد، بهويژه آراي هگل كه از ديد فلسفه به جامعه مينگرد.
گفتني است هگل از فيلسوفان برجستهاي است كه تفاوتهای دو نظام شرق و غرب را بر بنیادهای فرهنگی توجیه ميكند. او معتقد بود جهان شرق در مقایسه با جهان ژرمنی قادر نبوده است طبقهای با حقوق مستقل ایجاد کند، زیرا در مرتبه تاریخی پایینتري از «شعور به آزادی» قرار دارد. او میگفت «شرق میدانست و اکنون نیز میداند که تنها یک تن آزاد است و جهان یونانی و رومی میدانست که گروهی از افراد آزادند و جهان ژرمنی میداند که همه آزادند.»
وي در پاسخ به اين سوال كه «شما به عنوان نويسنده اثر چه كاستيهايي را در كتاب خود ميبينيد» گفت: قصد دارم در صورت تجديد چاپ كتاب، مطالبي را به بخشهاي آراي فيلسوفان و بررسي سفرنامهها به آن بيفزايم، زيرا معتقدم اين بخشها ناگفتههايي دارد كه به آنها پرداخته نشده است.
چاپ اول كتاب «غرب و قيوميت: درآمدي بر سيطره قيوميت و نژادگرايي بر انديشههاي مغرب زمين» در 216 صفحه و بهاي 15000 ريال از سوي انتشارات اطلاعات روانه بازار نشر شده است.
نظر شما